Ogapsy Guarani

3 de agosto de 2023

Ava kuera Guarani oguãhetama hina 300 mbohapysa su rekove pe hina oho ko tetã guasu je’eva America Latina- Brasil, Paraguai, Argentina há avei ko Mato Grosso do Sul pe katu haimetemete õi hina 100 sa su guarani rekove kuera,(Mapa Guarani Continental, 2016). Ko tetã guasu MS pe hina ói mokõi reko, oñehenõiva Guarani Ñandeva, – oje’eva chupe Guarani há Guarani Kaiowá, há avei Kaiowá kuera.

Oiko hina pe mboypyre, ojohovai hina MS ndive há Paraguai ndive, uperupi há’e kuera retã hina, há ñemombe’u pyrerupi kaiowá kuera oiko araka’e ysyry guasu Iguatemi rembe’yrupi hina, há Guarani há guarani kuera katu oiko araka’e ambue ysyry Iguatemi rembe’yre avei, ojohovai araka’e oiko maniko hikuai.

Aipo araka’e 1970 su porundy sa poapypa ro’y rupi oñemombarete araka’e oikejevy haguã ijyvy kuera pe karai kuera oipe’a akue chugui kuera, mamo iñamõi kuera oiko va’e haguepe oho jevy hikuai, heta há hetave jeko araka’e umi mbairy kuera Estado Brasileiro pegua omose chupe kuera upe há’e kuera ijyvygui añeteguape oikorõguãre há’e kuera. Uperõ rãnguare ou há ou araka’e umi mbairy kuera mombyrygui há mbegue mbegue pe oipe’a oho araka’e guarani kuera yvy umi kokue guasu jararã(os colonizadores).